Qua thực tiễn theo dõi công tác kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) tối cao thấy công tác này chưa được VKSND các cấp thực hiện chặt chẽ. Điều này phần nào ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân…
Theo VKSND tối cao, nhiều VKSND các cấp sau khi nhận được đơn của đương sự, chỉ chuyển đơn cho tòa án có thẩm quyền giải quyết mà không theo dõi kết quả giải quyết, không áp dụng các biện pháp kiểm sát theo quy định của pháp luật và quy chế nghiệp vụ của ngành. Bên cạnh đó, có viện kiểm sát đã áp dụng biện pháp kiểm sát nhưng không được tòa án thực hiện, cũng không kiến nghị với tòa án cấp trên theo quy định của pháp luật; số vụ việc VKSND các cấp phát hiện vi phạm để ban hành kiến nghị còn thấp, phần lớn mới dừng lại ở việc phát hiện những vi phạm về hình thức giải quyết khiếu nại, tố cáo (hình thức văn bản, thủ tục, thời hạn giải quyết), trong khi đó số bản án, quyết định của tòa án bị cải sửa, hủy ở cấp phúc thẩm và ở thủ tục giám đốc thẩm do vi phạm pháp luật vẫn còn nhiều, mặc dù trong quá trình giải quyết vụ án, giải quyết khiếu nại, tố cáo của tòa án đều có sự tham gia kiểm sát của viện kiểm sát, dẫn đến vai trò của VKSND về kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa được đề cao.
Để tăng cường công tác kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, VKSND tối cao vừa có văn bản hướng dẫn VKSND các cấp thực hiện công tác kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính của tòa án với 5 nội dung cụ thể như sau:
Sau khi viện kiểm sát nhận được đơn khiếu nại, tố cáo về việc tòa án, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo không ra văn bản giải quyết trong thời hạn quy định; hoặc viện kiểm sát có căn cứ xác định tòa án, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo không ra văn bản giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thời hạn quy định thì viện kiểm sát áp dụng biện pháp kiểm sát: Yêu cầu tòa án ra văn bản giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trường hợp tòa án không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ yêu cầu của mình thì viện kiểm sát kiến nghị với tòa án cấp trên.
Bên cạnh đó, trường hợp viện kiểm sát nhận được yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền hoặc viện kiểm sát nhận đơn khiếu nại, tố cáo về việc tòa án, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong khi giải quyết hoặc viện kiểm sát có căn cứ xác định việc tòa án, người có thẩm quyền có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong khi giải quyết thì viện kiểm sát yêu cầu tòa án kiểm tra việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Viện kiểm sát thực hiện biện pháp kiểm sát yêu cầu tòa án cung cấp hồ sơ, tài liệu về việc giải quyết khiếu nại, tố cáo khi thuộc một trong các trường hợp: viện kiểm sát nhận được yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền; viện kiểm sát đã yêu cầu tòa án ra văn bản giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc yêu cầu tòa án kiểm tra việc giải quyết khiếu nại, tố cáo mà tòa án không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ; đã có quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 nhưng người khiếu nại vẫn tiếp tục khiếu nại; khi viện kiểm sát cần xem xét hồ sơ, tài liệu để quyết định việc kiến nghị. Sau khi kết thúc kiểm sát, nếu phát hiện vi phạm pháp luật thì viện kiểm sát có thẩm quyền phải ban hành kiến nghị yêu cầu tòa án có thẩm quyền khắc phục, sửa chữa kịp thời để bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo của công dân và vai trò của viện kiểm sát về kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Ngoài ra, trong quá trình phân loại, thụ lý kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, VKSND các cấp phân định loại quyết định tố tụng nào được giải quyết theo quy định tố tụng nào để xác định chính xác đối tượng, phạm vi công tác kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Cuối cùng, trường hợp trong quá trình tòa án giải quyết vụ án ở cấp sơ thẩm, đương sự có khiếu nại, tố cáo đối với hành vi, quyết định tố tụng của người tiến hành tố tụng thuộc tòa án mà viện kiểm sát không phát hiện được vi phạm pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo để kiến nghị tòa án khắc phục, sửa chữa đến giai đoạn phúc thẩm hoặc thủ tục giám đốc thẩm, viện kiểm sát có thẩm quyền phát hiện ra vi phạm pháp luật để kháng nghị, tòa án có thẩm quyền quyết định hủy bản án thì kiểm sát viên, cán bộ được phân công kiểm sát giải quyết vụ án, kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo phải chịu trách nhiệm trước viện trưởng.
ĐẠI HƯNG
