Trong giới âm nhạc ở Khánh Hòa, có lẽ không ai không biết 2 anh em nhạc sĩ Hình Phước Long và Hình Phước Liên. Việc 2 nhạc sĩ là anh em ruột, cùng hoạt động âm nhạc và đều được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật là một hiện tượng đặc biệt.
Nhạc sĩ Hình Phước Long và Hình Phước Liên quê ở làng Hà Liên, xã Ninh Hà, huyện Ninh Hòa (nay là phường Ninh Hà, thị xã Ninh Hòa). Hiện nay, 2 ông đều sinh sống tại TP. Nha Trang.
 Nhạc sĩ Hình Phước Long (bên trái) và nhạc sĩ Hình Phước Liên. |
Nhạc sĩ Hình Phước Long sinh năm 1950. Ông bắt đầu sáng tác từ sau năm 1975. Đến nay, ông đã sáng tác khoảng 400 tác phẩm, có hơn 40 giải thưởng từ Trung ương đến địa phương. Năm 2012, ông được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba vì đã có thành tích xuất sắc trong sáng tạo nghệ thuật, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Năm 2017, ông vinh dự được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật với chùm 5 ca khúc: Gặp anh trên đảo Sinh Tồn, Vầng trăng nơi đảo xa, Gần lắm Trường Sa, Đêm xoan Tây Nguyên, Khánh Hòa một khúc ca. Trong sự nghiệp âm nhạc, ông đã có gần 20 ca khúc về Trường Sa, nổi tiếng nhất là ca khúc Gần lắm Trường Sa. Có lẽ vì thế, nhạc sĩ Hình Phước Long đã được mệnh danh là “nhạc sĩ của Trường Sa”.
Nhạc sĩ Hình Phước Liên sinh năm 1954. Tuy tác phẩm đầu tay được sáng tác vào năm 1972 nhưng con đường âm nhạc của ông chính thức từ sau năm 1975 khi ông công tác tại Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Ninh Hòa rồi được đào tạo tại Trường Lý luận và Nghiệp vụ II Bộ Văn hóa - Thông tin ở TP. Hồ Chí Minh. Đầu thập niên 80, sau khi tốt nghiệp, ông trở về Ninh Hòa, rồi sáng tác bắt đầu nở rộ, trong đó có bài hát đầu tiên viết cho thiếu nhi Cô giáo em là hoa Ê-pang nổi tiếng đến tận bây giờ. Với hơn nửa thế kỷ sáng tác, nhạc sĩ Hình Phước Liên đã viết hơn 300 tác phẩm, với nhiều thể loại và đề tài, trong đó nhạc dành cho thiếu nhi có sức lan tỏa sâu rộng nhất. Bài hát Năm 2000 của chúng em của ông được bình chọn là 1 trong 50 bài hát hay nhất dành cho thiếu nhi của thế kỷ XX. Ông đã được nhận nhiều giải thưởng cao quý của Trung ương và địa phương. Tháng 12-2022, nhạc sĩ Hình Phước Liên được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật với chùm 3 tác phẩm xuất sắc: Cô giáo em là hoa Ê-pang (sáng tác năm 1981), Chú bò nhỏ và bác tàu lửa (năm 1999), Lấp lánh Cam Ranh (năm 2006).
2 anh em nhạc sĩ Hình Phước Long và Hình Phước Liên cách nhau 4 tuổi nhưng có con đường sáng tác với độ dài tương đương nhau. Xuất phát điểm của hai ông đều từ phong trào văn nghệ quần chúng; nhưng càng phát triển, càng đi xa lại hình thành 2 hướng sáng tác, 2 phong cách độc đáo. Đề tài làm nên tên tuổi của nhạc sĩ Hình Phước Long là Trường Sa, còn đề tài làm nên thành công của nhạc sĩ Hình Phước Liên là âm nhạc dành cho thiếu nhi. Nhạc của Hình Phước Long mang đậm âm hưởng dân ca, còn nhạc Hình Phước Liên nghiêng hẳn sang âm hưởng nhạc pop hiện đại.
Trong giới nhạc sĩ, ngoài 2 anh em sinh đôi Hoàng Long - Hoàng Lân nhận chung một giải thưởng (Giải thưởng Nhà nước năm 2012), thì việc 2 nhạc sĩ là anh em ruột, cùng hoạt động âm nhạc và đều được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật là một hiện tượng đặc biệt, nhất là 2 nhạc sĩ của tỉnh Khánh Hòa được nhận Giải thưởng Nhà nước với công trình riêng của mỗi người.
CHẾ DIỄM TRÂM
