1. Tôi có thói quen mỗi năm dọn dẹp lại bỏ đi nhiều thứ, những thứ tồn đọng, lưu cữu từ năm này sang năm kia, lấn cấn, bỏ thì thương, vương thì tội. Năm ngoái thấy tiếc, không nỡ bỏ đi, năm nay lại lấy ra, cân nhắc, đắn đo. Những cuốn sổ ghi chép đời nảo, đời nào từng chi tiết lặt vặt như thưởng Tết bao nhiêu, mua sắm thứ gì... Đó là tôi đã đoạn tuyệt nhiều với quá khứ rồi, từ cái thời bao cấp khó khăn, mua bình sữa, cái nôi, thau tắm... tôi cũng ghi sổ hết để so sánh lương tháng mấy chục đồng mà chi phí cho một đứa bé thường trội lên rất nhiều. Rồi lẩn thẩn, mình lấy đâu ra tiền chi dùng ngần ấy năm? Để rồi ký ức tuôn về ào ạt. Có ai ngồi tỉ mẩn ngoài mình để mà nhớ thương, mà bồi hồi?
Năm nay tôi quyết thanh lý gọn sạch những cuốn sổ ghi chép đã ố vàng đi nhiều. Đa phần là sổ công tác ghi nội dung các cuộc họp, lịch làm việc, linh tinh... Mấy năm trước tôi cố giữ lại, giờ lướt qua lần nữa tôi thấy chẳng để làm gì.
Tiếp đến, tôi lấy chồng vở cũ thời còn làm việc, tôi học các khóa bồi dưỡng nghiệp vụ. Lần lại những trang vở cũ, tôi hiểu ra lý do mình giữ nó bao nhiêu năm là vì... chữ viết đẹp quá, vở thì rất sạch. Tôi lại tiếc lần nữa, chần chừ một lúc cuối cùng quyết định không lưu nữa.
Tuy nhiên, có những thứ mỗi lần giở ra luôn khiến tôi dừng lại thật lâu. Đó là những lá thư của ba, của anh, của bạn bè mà ngày ấy, thư đi, tin lại trong nước cũng phải đến hai tuần là nhanh. Quá khứ tái hiện từng khuôn mặt người, cái cách cầm cây bút và viết như thế nào. Dáng ba ngồi bên bàn viết, lưng thẳng, đầu hơi nghiêng. Ba viết nhanh, chữ hơi khó đọc. Những năm đó tôi đi học xa. Ba kể chuyện gia đình, động viên tôi học hành và trong những lá thư ba luôn ghi cho tôi bao nhiêu tiền kèm câu dặn dò: “Đồng tiền khó kiếm lắm, con giữ lấy mà tiêu dè sẻn”.
Cảm xúc đẩy lên cao, tôi xếp những lá thư của ba và chuyển sang xấp thư của bạn bè. Những câu chuyện kể vu vơ, nỗi buồn thời tuổi trẻ, băn khoăn về tương lai... Những dòng chữ quen thuộc khiến tôi cảm giác mình đang ngồi trong lớp học, xung quanh bạn bè cắm cúi ghi chép. Tôi thích nhìn cách mỗi người ngồi viết, quan sát và cảm nhận, để thấy không ai có chữ viết giống ai, cũng như mỗi người mỗi tính, mỗi cuộc đời khác nhau mà mãi sau này, trải nghiệm nhiều tôi mới hiểu hết.
2. Tôi nhớ không nhầm thì mãi đến năm 2000, tôi mới bắt đầu sử dụng email. Và từ đó, những lá thư viết tay gửi qua bưu điện ngày một ít rồi hết hẳn. Không còn thư viết tay, mối quen biết nhiều và đa dạng hơn. Tôi cũng như nhiều người bây giờ gõ phím máy tính hay thao tác hai ngón tay cái trên điện thoại nhoay nhoáy, nhanh hơn viết tay. Thậm chí, có khi tôi lười, bật chức năng giọng nói trên điện thoại, chuyển thành văn bản cho nhanh.
Một ngày, bỗng nhiên thèm đọc chữ viết tay của bạn bè, tôi email cho hai người bạn ở nước ngoài quen qua thế giới ảo. Nội dung tôi ngỏ ý muốn biết chữ viết của bạn. Tôi lấy giấy ra và viết: “Chào bạn, bạn khỏe không, đây là chữ viết của mình, gửi lại cho mình xem chữ viết của bạn với”. Tôi vẽ kèm theo các icon mặt cười, trái tim... Tôi viết bình thường, không nắn nót, nhưng chữ vẫn còn đẹp và sạch sẽ, dễ đọc. Tất nhiên là tôi chụp hình “lá thư viết tay” vỏn vẹn hơn hai mươi chữ, kèm vào email gửi đi.
Tôi nhận thư trả lời ngay sau đó mà tôi hình dung ra được bạn đang ngồi trong văn phòng, trước máy tính và cười ngất.
Nội dung thư hồi âm đều giống nhau, kiểu như, mấy chục năm rồi, bạn không viết tay mà suốt ngày ngồi gõ phím nên chữ viết như cua bò, không thể đọc được. Bây giờ cầm lại cây bút thật khó khăn.
Vậy là tôi không có được cái diễm phúc đọc “nét chữ” để biết “nết người” ở thời đại công nghệ lào rào gõ phím.
Bây giờ mấy ai còn ham cầm đến cây bút và viết ra thành chữ?
ĐÀO THỊ THANH TUYỀN